Tatuaż to ingerencja w ciało, która wiąże się z ryzykiem infekcji. Dlatego kluczowe znaczenie ma nie wygląd salonu, lecz przestrzeganie zasad higieny i procedur antyseptycznych. Klienci coraz częściej zwracają uwagę na stosowanie jednorazowego sprzętu i czystość, jednak to od wiedzy i zaangażowania personelu zależy, czy wszystkie standardy dezynfekcji są rzeczywiście przestrzegane. Przyjrzyjmy się, jakie działania zapewniają bezpieczeństwo zarówno tatuatorom, jak i ich klientom.

Dlaczego antyseptyka jest tak ważna w salonie tatuażu

Salon tatuażu to miejsce, w którym należy liczyć się z wysokim ryzykiem zakażenia. Przerwanie ciągłości tkanek jest bowiem związane z kontaktem z krwią klienta. Niesie to za sobą zagrożenie przenoszenia się groźnych schorzeń, takich jak:

  • WZW typu B i C (zapalenie wątroby);
  • HIV (odpowiedzialny za chorobę AIDS);
  • HPV;
  • gruźlica;
  • tężec.

Bliski kontakt z klientem może też zwiększyć transmisję chorób przenoszonych drogą kropelkową, czyli przeziębień, grypy, paragrypy itp.

Narażeni na to są zarówno pracownicy, jak i klienci. Stąd konieczność działań zapobiegawczych.

Jakich zasad powinien przestrzegać salon tatuażu

Właściciel gabinetu, w którym wykonywane są tatuaże, powinien zadbać o komfortową temperaturę i efektywną wymianę powietrza w pomieszczeniach. Będzie to zapobiegało utrzymywaniu się zbyt wysokiego poziomu wilgotności, a co za tym idzie – zagrzybieniu ścian. Dodatkowo dzięki temu nie będą utrzymywały się w pomieszczeniu ewentualne opary szkodliwych substancji.

Podłoga w gabinecie musi być utrzymana w czystości. Stąd warto zadbać o to, by była wykonana z tworzyw łatwo zmywalnych i odpornych na działanie środków czyszczących i dezynfekcyjnych. Dla bezpieczeństwa klientów warto, by była to podłoga zmniejszająca ryzyko poślizgu.

Siedziska dla klientów oraz personelu również muszą być tak wykonane, aby łatwo było je czyścić i dezynfekować.

W zakładzie tatuażu niezbędna jest także apteczka pierwszej pomocy.

Plan higieniczny jako dobra praktyka w salonie tatuażu

Dobrą praktyką jest opracowanie na potrzeby gabinetu tatuażu szczegółowego planu higienicznego.

Przeszkoleni pracownicy powinni znać dokładnie częstotliwość sprzątania i dezynfekcji oraz instrukcję bezpiecznego i efektywnego używania środków dezynfekcyjnych. Do każdego z profesjonalnych preparatów do dezynfekcji dołączona jest informacja o sposobie użycia i karta charakterystyki produktu. Przed użyciem takiego środka należy dokładnie się zapoznać z wyżej wymienionymi dokumentami i postępować ściśle według instrukcji.

Ważne jest bowiem, aby dany środek był stosowany w określonej dawce i był pozostawiony na powierzchni przez określony czas.

Personel musi również zapoznać się ze środkami ostrożności i ich przestrzegać, żeby nie narazić się na skutki uboczne nadmiaru danego preparatu dezynfekcyjnego. Będzie to gwarancją nie tylko efektywnego działania preparatu, lecz także bezpieczeństwa jego stosowania zarówno dla personelu gabinetu, jak i jego klientów.

Należy zadbać o prawidłową organizację miejsca pracy – ograniczy to konieczność niepotrzebnego przemieszczania się lub dalekiego sięgania po przyrządy, co mogłoby negatywnie wpłynąć na bezpieczeństwo pracownika i klienta.

Dezynfekcja miejsca pracy

Przestrzeganie zaleceń dotyczących higieny i dezynfekcji w salonie tatuażu jest bardzo ważne dla zdrowia zarówno pracowników, jak i klientów.

Dezynfekcja foteli

Fotele powinny być dezynfekowane po każdej sesji tatuażu. Nie można przy tym pomijać drobnych elementów, takich jak uchwyty. Można korzystać w tym celu z gotowych chusteczek ze środkiem dezynfekcyjnym, płynów do namaczania suchych chusteczek lub wygodnych sprayów.

Przy wyborze środka do dezynfekcji powierzchni należy zwrócić uwagę na to, czy ma wymagane atesty. Gwarantują one najwyższą skuteczność danego preparatu. Przy dezynfekcji należy dokładnie przestrzegać instrukcji użycia dołączonej do każdego tego typu środka. Niewłaściwe rozprowadzenie preparatu lub zbyt krótki czas jego działania na powierzchnię mogą skutkować niewystarczającą skutecznością w walce z drobnoustrojami.

Do dezynfekcji powierzchni należy wybrać preparaty o jak najszerszym spektrum działania, żeby pozbyć się jednocześnie bakterii, grzybów i wirusów.

Dezynfekcja podłogi

Podłoga w miejscach wykonywania zabiegu powinna być przynajmniej raz dziennie dezynfekowana, zwykle przed zamknięciem gabinetu. Jednak jeśli znajdzie się na niej w ciągu dnia krew klienta, to należy wykonać dodatkową dezynfekcję natychmiast po skończonym zabiegu.

Ważna jest także dezynfekcja podłogi w miejscach przechowywania materiałów przeznaczonych do utylizacji.

Dezynfekcja narzędzi

Narzędzia i urządzenia używane w trakcie zabiegu powinny być nie tylko czyste i zdezynfekowane, ale także sprawne technicznie. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko wypadków przy pracy. Najwyższym standardem są narzędzia i materiały sterylne (jałowe) lub jednorazowe. Do narzędzi, które muszą być zawsze sterylne, należą igły i ampułkostrzykawki. Wysoka jakość i czystość powinna charakteryzować sprzęt, taki jak:

  • końcówki (dzioby);
  • tuby;
  • kubeczki na farbę;
  • maszynki do golenia (podgalania) lub żyletki;
  • płatki kosmetyczne (waciki);
  • gaziki;
  • tampony;
  • wata;
  • lignina;
  • podkłady medyczne;
  • serwety z gazy;
  • ręczniki papierowe;
  • patyczki higieniczne.

Zarówno narzędzia, jak i pozostałe materiały mają kontakt z krwią i wydzielinami, które mogą być źródłem patogennych drobnoustrojów. Muszą więc po zabiegu zostać poddane dezynfekcji, sterylizacji bądź utylizacji. Wszelkie zużyte narzędzia utylizuje się w specjalnych koszach i pojemnikach na odpady medyczne.

Sprzątanie stanowiska pracy po zabiegu

Po zakończeniu pracy nad tatuażem i opatrzeniu skóry klienta należy posprzątać stanowisko pracy. Pierwszym krokiem jest zdjęcie rękawiczek i wrzucenie ich do pojemnika z rzeczami przeznaczonymi do utylizacji. Następnie należy umyć i zdezynfekować ręce przez min. 30 sekund.

Czyszczenie stanowiska pracy także wykonuje się w rękawicach ochronnych. Pamiętać należy, że utylizowane muszą być wszystkie przedmioty jednorazowego użytku, takie jak waciki, chusteczki, podkłady na fotel. Przybory wielokrotnego użytku poddać trzeba natomiast dezynfekcji i/lub sterylizacji.

Ochrona antyseptyczna ludzi w salonie tatuażu

Zarówno pracownicy salonu, jak i jego klienci mogą być narażeni na zakażenia, jeśli nie zastosuje się prawidłowych procedur antyseptycznych.

Odzież ochronna w gabinecie

Odzież robocza pracownika powinna chronić go przed ewentualnym kontaktem z krwią klienta i być często prana w odpowiednio wysokich temperaturach. Dlatego też warto zainwestować w dobrej jakości włókna, z jakich jest zrobiona.

Dezynfekcja personelu

Osoba wykonująca tatuaż musi dokładnie umyć ręce, a następnie je zdezynfekować. Ten ważny proces należy prowadzić dokładnie wg instrukcji producenta wybranego preparatu. Zaleca się, aby była to dezynfekcja prowadzona zgodnie z procedurą chirurgicznej dezynfekcji rąk (norma EN 12791). Przewiduje ona:

  • pobranie z odpowiedniego dozownika takiej ilości preparatu, jaką zaleca producent danego środka (warto zadbać, by dozownik był bezdotykowy);
  • nacieranie dłoni i przedramion przez 1,5 minuty, chyba że ulotka preparatu wskazuje inaczej;
  • trzymanie dłoni powyżej linii łokci, aż do wyschnięcia preparatu;
  • nałożenie na czyste dłonie jednorazowych rękawiczek.

Preparaty, które na co dzień są używane przez pracownika do mycia i dezynfekcji skóry, powinny być jak najlepszej jakości i o jak najmniejszym potencjale drażniącym. Jednak, jako że całkowicie nie da się uniknąć wysuszenia i podrażnienia dłoni, konieczna jest odpowiednia regenerująca i gojąca codzienna pielęgnacja.

Należy także przestrzegać następujących zaleceń:

  1. Ręce osoby wykonującej tatuaż powinny być czyste i zadbane, z krótkimi i zaokrąglonymi paznokciami.
  2. Podczas pracy nie jest wskazane noszenie biżuterii i zegarków.
  3. Jeśli pracownik ma skaleczenia czy zadrapania na rękach, to powinien je zabezpieczyć wodoodpornym plastrem. Należy go oczywiście często zmieniać, by pozostał suchy i czysty.
  4. Wszelkie zakaźne choroby skóry i paznokci pracownika są przeciwwskazaniem do wykonywania przez niego zabiegu tatuowania skóry.
  5. Ręce należy dokładnie umyć zarówno przed pracą z klientem, jak i po jej zakończeniu.
  6. Prawidłowo wykonana higiena dłoni znacząco zmniejsza ryzyko zakażenia klienta i samego pracownika.
  7. Jeśli rękawiczki w trakcie zabiegu ulegną uszkodzeniu, to należy je zmienić na nowe.
  8. Założone rękawiczki mogą ulec zabrudzeniu, jeśli w trakcie pracy dotykamy włosów, twarzy, telefonu, stołu, stołka, fotela zabiegowego, ubrania lub klamki. Dlatego właściwa organizacja miejsca pracy ma bardzo duże znaczenie.
  9. Jeśli dojdzie do kontaktu z krwią klienta, to należy dokładnie umyć ręce i od nowa je zdezynfekować. Natomiast jeśli pracownik zranił się w czasie pracy, powinien dodatkowo udać się na kontrolę do lekarza chorób zakaźnych.

Dbanie o aseptykę i gojenie skóry klienta

Skóra pacjenta musi przed zabiegiem zostać zdezynfekowana.

Istnieją różne preparaty do dezynfekcji i należy stosować się dokładnie do instrukcji. Przykładem takiego produktu leczniczego do dezynfekcji jest Oktaseptal zawierający dichlorowodorek oktenidyny i fenoksyetanol. Partie skóry, które mają być poddane zabiegowi, muszą być dokładnie zwilżone, najlepiej za pomocą jałowego gazika nasączonego tym preparatem lub poprzez rozpylenie go bezpośrednio na skórę. Oktaseptal pozostawiamy na skórze przez przynajmniej 1 minutę, a wskazane jest przedłużenie tego czasu nawet do 5 minut.

Po zabiegu skóra klienta powinna być odpowiednio zabezpieczona, gdyż traktujemy ją jak ranę. Mikrourazy, które powstają w czasie wykonywania tatuażu, zwykle goją się do 3 dni. Prawidłowe postępowanie polega więc na użyciu odpowiedniego łagodzącego balsamu i specjalnego foliowego opatrunku. Opatrunki powinny pozwalać skórze prawidłowo oddychać, bo przyspiesza to proces gojenia. Jednocześnie mają za zadanie chronić miejsce tatuowane przed drobnoustrojami i podrażnieniem.

Podsumowanie

Gabinet tatuażu jest miejscem, w którym stosowanie zasad antyseptyki jest bardzo ważne. Prawidłowy plan postępowania higienicznego i dezynfekcyjnego w gabinecie sprawią, że klient będzie mógł się cieszyć pięknym tatuażem bez przykrych następstw zdrowotnych. Personel salonu, dbając o antyseptykę, także zabezpieczy się przed niebezpieczeństwami pracy związanej z kontaktem z krwią klienta.

Opracowanie: mgr farmacji Marta Koziarska

Bibliografia:

  1. Charakterystyka produktu leczniczego Oktaseptal, (0,10 g + 2,00 g)/100 g, aerozol na skórę, roztwór. Zakłady Farmaceutyczne „UNIA” Spółdzielnia Pracy, Warszawa, 2023.
  2. Higiena i dezynfekcja w salonie tatuażu, dezynfekcja24.com, dezynfekcja24.com, https://www.dezynfekcja24.com/Higiena-i-dezynfekcja-w-salonie-tatuazu-chelp-pol-260.html, dostęp: 28.03.2025.
  3. Rymer W., Wroczyńska A., Profilaktyka zakażeń personelu medycznego – higiena rąk, Medycyna Praktyczna, 6.05.2021, https://infekcje.mp.pl/publikacje/267228,profilaktyka-zakazen-personelu-medycznego-higiena-rak, dostęp: 28.03.2025.
  4. SwissContribution, Ministerstwo Zdrowia, Plan higieny salonu tatuażu, Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Grójcu, https://www.gov.pl/web/psse-grojec/plany-higieny-salonu-fryzjerskiego-kosmetycznego-i-tatuazu, dostęp: 28.03.2025.